“Hãy nghĩ căn phòng này là bốn bức tường niềm tin. Con có thể nói bất cứ điều gì. Không có sự phán xét ở đây.”*
TÓM TẮT VỤ VIỆC
Hai ngày vừa qua, mạng xã hội xôn xao với sự việc vợ một nghệ sĩ nổi tiếng chia sẻ màn hình trò chuyện của con trai 12 tuổi chứa nội dung khiêu dâm trên trang cá nhân của mình. Vợ nghệ sĩ chia sẻ các hình ảnh này cùng thái độ tức giận, khuyên các phụ huynh khác “Các bác hãy kiểm tra tài khoản fb của con các bác đi. Ối thứ bất ngờ. E cho out hết, 2 con đt cũng cho nát, có rất nhiều tp xấu lôi kéo con vào nhóm xấu.”
Lập tức cộng đồng mạng dậy sóng, có người đồng tình, có người lại chỉ trích thái độ nóng vội, bóc mẽ con trai trên mạng của vợ nghệ sĩ. Nhiều tài khoản đăng tải các nội dung với hashtag #free* để “giải cứu” con trai nghệ sĩ, chế ảnh bình luận dưới bài đăng gốc của vợ nghệ sĩ kia, thậm chí nhiều bài đăng cho rằng #XemSexlabinhthuong, tò mò giới tính và xem nội dung khiêu dâm là bình thường ở độ tuổi mới lớn.
TRẺ CON XEM NỘI DUNG KHIÊU DÂM CÓ PHẢI ĐIỀU BÌNH THƯỜNG?
Ở độ tuổi dậy thì (10-18 tuổi), trẻ em phát triển tâm sinh lý một cách mạnh mẽ, có nhiều tò mò và mong muốn được giải đáp về cơ thể, giới tính của mình cũng như các vấn đề tình dục. Một số trẻ em cho coi các nội dung khiêu dâm (truyện, phim, ảnh…) là một kênh thông tin về chủ đề này. Báo cáo của BBFC 2020 chỉ ra trẻ em thường tiếp cận porn với 4 mục đích sau: (1) Tìm hiểu về tình dục nói chung, (2) Có ý tưởng cho trải nghiệm tình dục, (3) Học cách để quan hệ tình dục tốt, (4) Tìm hiểu người khác muốn gì ở mình khi quan hệ tình dục[1].
Một nghiên cứu về tình trạng tiếp xúc sớm với các nội dung khiêu dâm trên Internet năm 2014 chỉ ra rằng ở độ tuổi 13, có 67% trẻ em nam và 40% trẻ em nữ có tiếp xúc các hình ảnh khiêu dâm trên thiết bị điện tử (điện thoại, máy tính,…) [2]. Trước độ tuổi 18, con số này là 90% ở trẻ em nam và 60% ở trẻ em nữ [3]. Một khảo sát khác tại Mỹ năm 2015 với 3.771 người tham gia cho thấy ⅓ thanh niên từ 18 – 24 tuổi và 18% thiếu niên 13 – 17 tuổi thường xuyên trò chuyện về các nội dung khiêu dâm với bạn bè. Trong đó có 89-95% thanh thiếu niên có thái độ trung lập (không bàn tới các khía cạnh đạo đức của vấn đề) đến đồng tình (cho rằng mọi người đều xem porn) và tán đồng (đề cập tới porn một cách tích cực, cảm thấy thoải mái, không cần có tội lỗi nào khi xem porn) [4].
Tuy nhiên, trên hầu hết các quốc gia, các nội dung khiêu dâm thường được gắn mác 18 tuổi trở lên. Các nội dung khiêu dâm là sản phẩm giải trí, có nhiều yếu tố hư cấu để thỏa mãn trí tưởng tượng của người lớn, và không phải công cụ để tự giáo dục giới tính. Việc trẻ em tiếp xúc sớm với các nội dung khiêu dâm khi thiếu kiến thức, nhận thức đầy đủ về giới tính và tình dục có thể gây ra nhiều tổn thương về tâm lý và sức khỏe. Vậy nên dù có nhiều trẻ em tiếp xúc với nội dung khiêu dâm từ sớm thì đây vẫn không phải là điều đúng đắn, có thể “bình thường hóa” để đảm bảo cho việc phát triển sức khỏe và tâm lý cho tất cả trẻ em.
CÁCH PHẢN ỨNG KHI PHÁT HIỆN CON XEM PHIM KHIÊU DÂM
Khi phát hiện con xem các nội dung khiêu dâm, nhiều phụ huynh cảm thấy lo lắng, quan ngại, thậm chí tức giận với con cái vì sợ con mình sa ngã, có các hành vi không đúng đắn về tình dục như quan hệ trước tuổi thành niên, suy nghĩ không trong sáng, lành mạnh, bị người xấu lôi kéo, v.v.
Cảm xúc bất an của nhiều phụ huynh là điều có thể hiểu được, tuy nhiên, chúng ta cần hành động một cách lý trí và tế nhị trao đổi với con về vấn đề này. Nếu cảm thấy quá bối rối, bạn có thể lùi cuộc trò chuyện với con lại sang ngày hôm sau. Mọi thứ dù chậm một ngày nhưng sẽ an toàn hơn bởi khi rối trí, bạn có thể đưa ra nhiều quyết định, hành động sai lầm có thể ảnh hưởng tới tâm lý con cái và mối quan hệ của bạn với con. Hãy để cuộc nói chuyện diễn ra một cách chân thành và cởi mở nhất, giúp con bạn có thể cảm thấy an toàn để chia sẻ.
Sau đây là một số lưu ý phụ huynh cần TRÁNH trong trường hợp này:
1 – Sử dụng từ ngữ đổ lỗi, quy chụp như một cách răn đe
Việc lập tức la mắng và bày tỏ sự thất vọng vào mặt con cái “Con là đứa trẻ hư” “Tại sao con lại làm điều xấu xa như vậy” hay việc la làng cho cả nhà, tập thể biết về lỗi lầm của con bạn… trên thực tế chỉ giúp phụ huynh có thể giải tỏa được cảm xúc nhất thời của mình, có thể tiềm ẩn các ảnh hưởng tiêu cực tới tâm lý của trẻ nhỏ và mối quan hệ của cha mẹ với con cái. Trẻ em sẽ cảm thấy mình là một đứa trẻ hư, thay vì là một đứa trẻ đã có một hành động sai. Cảm giác tội lỗi có thể khiến trẻ khép kín mình, từ chối việc giải thích, trò chuyện, kết nối với mọi người xung quanh.
Phụ huynh nên bình tĩnh trò chuyện cùng con, tìm hiểu về nguyên nhân hành động của con mình thay vì đổ lỗi, quy chụp con mình hư hỏng: “Con có thể kể cho mẹ biết vì sao con xem phim này không? Con thấy việc xem những bộ phim này có ổn với mình không?…”. Khi trẻ em cảm thấy được yêu thương và bao dung, các em sẽ dễ dàng cởi mở hơn, cũng như ý thức được mình có cơ hội để lựa chọn hành động đúng đắn.
2 – Thờ ơ, bỏ qua vấn đề
Không chỉ cần có thái độ bình tĩnh, phụ huynh còn cần giữ lý trí để xem xét vấn đề. Một vài cha mẹ cho rằng xem các nội dung khiêu dâm là chuyện bình thường khi lớn lên và học về tình dục, một vài cha mẹ khác lại cảm thấy bối rối vì không biết phải nói chuyện, phản ứng thế nào với con, nên họ thường quyết định bỏ qua vấn đề này. Tuy nhiên, các nội dung khiêu dâm có ảnh hưởng xấu tới sự phát triển của trẻ em nếu trẻ không có đầy đủ nhận thức, định hướng đúng đắn khi tiếp cận chúng. Cha mẹ là người gần nhất có thể giúp trẻ định hướng thái độ với các sản phẩm này.
Phụ huynh có thể bắt đầu trò chuyện từ những chủ đề khác như bạn bè, tình cảm học đường rồi chuyển dần sang chủ đề tình dục. Cha mẹ cũng có thể đọc sách, xem tài liệu giáo dục giới tính cùng con và bàn luận về chúng một cách nghiêm túc, cởi mở, tập trung vào tính đúng sai của kiến thức, các trường hợp thực tế phổ biến thay vì trực tiếp nhắc tới trường hợp của con bạn.
3 – Ngăn cấm trẻ dùng các thiết bị điện tử, chỉ cho dùng “điện thoại cục gạch”
Các hành vi tịch thu thiết bị điện tử hay cấm túc, ngăn trẻ em tiếp xúc với thế giới bên ngoài không giúp trẻ có thể mở lòng nói chuyện với bạn, mà chỉ khiến trẻ em cảm thấy ngột ngạt, bị cô lập với thế giới bên ngoài. Việc dừng trẻ xem các nội dung khiêu dâm không thể giải quyết được những thắc mắc của trẻ về việc tìm hiểu giới tính, tình dục. Trong thực tế hiện nay nhiều trẻ em sử dụng mạng xã hội để kết nối với bạn bè, học tập, việc tịch thu thiết bị điện tử hay giám sát 24/7 có thể ảnh hưởng tới sự phát triển tâm lý và các mối quan hệ xã hội của trẻ.
Chúng ta nên dạy trẻ cách dùng công nghệ đúng đắn, thay vì ngăn cấm để chúng sẽ tái phạm khi ta vắng nhà. Để phòng chống trẻ tiếp xúc với các nội dung không lành mạnh với độ tuổi ngay từ đầu, bạn cũng có thể cài đặt các ứng dụng lọc thông tin tìm kiếm trong thiết bị của trẻ.
4 – Liên tục giả định vấn đề
Trong trường hợp hoảng loạn, nhiều phụ huynh liên tục giả định, tưởng tượng ra nhiều vấn đề trầm trọng chỉ từ một lần bắt gặp con xem porn như:
- Con chủ động tìm kiếm các nội dung khiêu dâm (có nhiều quảng cáo nội dung khiêu dâm tự động pop up khi bạn truy cập một trang web bất kỳ)
- Con nghiện xem porn
- Con có ý định chống đối lại mình
- Con đã quan hệ tình dục
- Con có thể trở thành tội phạm tình dục
- Con mình sẽ bỏ bê học hành, thất bại trong cuộc sống
Việc giả định các vấn đề chỉ khiến bạn rối trí, suy sụp và khó tỉnh táo xử lý vấn đề hơn. Mọi điều bạn thắc mắc về con chỉ có thể được giải đáp khi bạn sẵn sàng cởi mở nói chuyện với con, chứ không thể sáng tỏ bằng suy nghĩ của chính bạn.
5 – Đổ lỗi cho bản thân
Việc cho rằng “con là đứa trẻ hư” khi xem nội dung khiêu dâm còn khiến một số cha mẹ nghĩ rằng mình là “bố mẹ tồi” vì đã không giáo dục, định hướng cho con đúng cách từ ban đầu. Trên thực tế, mỗi chúng ta đều có cuộc sống và những quyết định riêng, chúng ta không thể kiểm soát được ảnh hưởng hành động của mình lên người khác, vậy nên việc theo dõi để uốn nắn con theo ý mình 24/7 là bất khả. Khi sự việc xảy ra, chúng ta cần tập trung tìm nguyên nhân và giải pháp từ cả hai phía, chứ không phải đổ lỗi cho bất kỳ ai cả.
6 – Chỉ nói chuyện 1 lần rồi thôi
Những trường hợp vô tình tiếp xúc với porn sẽ khó tránh khỏi, không chỉ xảy ra một lần. Do đó việc chỉ nói chuyện một lần không thể giải quyết được tận gốc vấn đề. Phụ huynh cần liên tục trao đổi, chia sẻ với con cái về chủ đề này và giáo dục giới tính nói chung, lắng nghe tâm tư của con cái vì đôi khi làm cha mẹ không có nghĩa là biết tuốt. Trẻ em có nhiều suy nghĩ và hiểu biết cần chúng ta lắng nghe và tôn trọng.
Những cuộc trò chuyện này có thể diễn ra ở một không gian riêng tư chỉ có phụ huynh và trẻ em; có thể tránh đối mặt nhau để tạo cảm giác thoải mái cho con trẻ và hãy nhớ rằng, bạn đang ở đây để giúp con, chứ không buộc tội ai cả.
Phụ huynh có thể tiếp cận với trẻ em với những câu hỏi:
- Sau những chia sẻ vừa rồi của chúng ta, con có cảm nhận thế nào về porn?
- Con có thấy porn cám dỗ không? Theo con nên xem porn khi bao nhiêu tuổi, tần suất thế nào?
- Con có cảm thấy ám ảnh với những suy nghĩ, hình ảnh về porn không? Con sẽ làm gì khi điều đó xảy ra? Bố/mẹ có thể giúp gì cho con?
Việc trò chuyện với con cũng là một cách để phụ huynh gần gũi, thấu hiểu và cảm thông với trẻ em hơn, là nền tảng để xây dựng tình cảm gia đình gắn bó hơn.
Tài liệu tham khảo
*Lời thoại trong series Sex Education Netflix
[1] https://www.revealingreality.co.uk/…/BBFC-Young-people…
[2] https://journals.sagepub.com/…/10.1177/0272431614548069
[3] http://online.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/cpb.2007.0179
[4] https://www.barna.com/…/teens-young-adults-use-porn…/
[5] https://www.defendyoungminds.com/…/mistakes-parents…
