#Tưởng_thế_là_hay
“Xin báo giá các anh em ơi”
“Tôi cực thích màu áo các nước tham gia, mỗi khi thấy những cô gái mặc lên, tôi chỉ muốn hôn vào logo áo của họ”
“Chương trình tuyển chọn quà cho các đại gia”
…
Chuyện gì đang xảy ra?
Một trong những vấn đề gây tranh cãi không chỉ trong thời gian gần đây mà trong mỗi mùa World Cup, là việc VTV “chiêu mộ” các cô gái xinh đẹp nhưng thiếu chuyên môn và có khả năng bình luận hạn hẹp vào các chương trình chuyên môn.
Chương trình Nóng cùng World Cup 2022 diễn ra với sự xuất hiện của 32 “hot girl” đại diện cho 32 đội tuyển dự ngày hội bóng đá lớn nhất hành tinh. Trong chương trình, sự xuất hiện của 32 đại diện này chỉ đóng góp cho mục đích giải trí, thông qua các phần trò chơi và tiết mục nhảy sôi động, còn mảng chuyên môn sẽ được đội ngũ các bình luận viên nam phụ trách.
Sự sắp xếp này đã tạo nên nhiều ý kiến trái chiều trong dư luận. Hãy cùng Genderation phân tích ở khía cạnh giới nhé!
Gây mới hay gây (gaze) of male?
Hướng đến khía cạnh giải trí, quan điểm ủng hộ cho rằng sự tham gia của các hot girl là để làm “tạo sự mềm mại cho chương trình” và lan tỏa bóng đá đến đông đảo khán giả hơn, một cách “thân thiện, gần gũi hơn”. Tuy nhiên, cách làm mới này chủ yếu thu hút sự chú ý dựa trên thực hành “nhãn quan nam giới” (male gaze) [1] khi tập trung vào sắc đẹp của các cô gái, đặc biệt ở trong những trang phục bó sát và “phô bày cơ thể” để tăng lượng người xem và thảo luận.
Ngoài ra, ekip còn nhận chỉ trích về việc sắp đặt vị trí ngồi của các nhân vật trong trường quay: các biên tập viên nam trao đổi và bình luận ở khu vực chính trong khi các nữ khách mời được xếp ngồi ở một sân khấu riêng và chỉ thỉnh thoảng lên tiếng khi được mời dự đoán tỉ số. Nhiều người cho rằng sự bố trí này thiếu tinh tế, khiến những cô gái như trông có vẻ như đang trong ở một không gian trưng bày.
Đối với một chương trình đề cao mục đích chuyên môn thì sự triển khai của VTV được phần đông người xem và cư dân mạng cho là thừa thãi và gây khó hiểu.
Thật vậy, chương trình đang góp phần khắc sâu định kiến giới về phụ nữ và thể thao, rằng “con gái không biết gì về bóng đá”. Dưới cái nhìn của nhiều người, những cô gái xinh đẹp được mời đến chỉ đóng vai trò như những “công cụ”, “vật trang trí” để làm thỏa mãn thị giác và thu hút khán giả nam giới, trong khi đáng ra thứ khán giả nên tập trung là chuyên môn bóng đá. Điều này cũng góp phần châm ngòi và tạo điều kiện cho những suy diễn tiêu cực, những lời nhận xét, đùa cợt thiếu văn minh mang tính quấy rối, hạ thấp phẩm chất của người phụ nữ.
Có người còn so sánh kịch bản này với hiện tượng “babe-cam” trong thể thao, khi những ống kính luôn dành tỉ lệ ưu ái cho các cô gái trẻ đẹp trên khán đài, vốn không thực sự đại diện cho toàn bộ người hâm mộ. Lựa chọn những “hot girl” thay vì những đại diện nữ giới thực sự am hiểu và có kiến thức về bóng đá đặt ra vấn đề về sự thiếu công bằng và tôn trọng với những nữ chuyên gia, nữ cầu thủ đã dành nhiều thời gian rèn luyện và thi đấu, cũng như đã đóng góp to lớn cho nền thể thao nước nhà, khi họ vẫn thiếu sự hiện diện và chưa nhận được đãi ngộ xứng đáng. Nhìn sâu hơn, chiến lược truyền thông này còn ngầm khẳng định giá trị của phụ nữ qua nhan sắc và vẻ bề ngoài thay vì năng lực và các phẩm chất khác.
Bài học cho mùa bóng sau
Việc chương trình thực hiện hướng đi gây tranh cãi này và bộ phận khán giả bênh vực cho thấy sự bình thường hóa những định kiến giới từ trước và hệ quả dai dẳng của nó. Dù vậy, phản ứng chỉ trích ngày một rõ ràng và mạnh mẽ của dư luận về vấn đề này qua hai mùa World Cup phần nào cho thấy nhận thức và sự nhạy cảm giới của công chúng; do đó, tư duy làm truyền thông của các nhà truyền thông cũng cần có những thực hành truyền thông, quảng cáo mang tính nhạy cảm giới hơn và thậm chí, cần phải dẫn đầu và thúc đẩy môi trường và những nội dung truyền thông văn minh.
Genderation đưa ra giải pháp gợi ý cho mục đích làm làm mới và đa dạng hóa chương trình của VTV sao cho thực sự thúc đẩy bình đẳng giới. Đó là, đài hoàn toàn có thể mời những khách mời nữ giới có chuyên môn – những cầu thủ, huấn luyện viên, phóng viên, trọng tài nữ – tranh luận ngang hàng với các đồng nghiệp nam giới. Như vậy, chương trình vừa có thể đảm bảo chuyên môn và gia tăng sự đại diện nữ giới một cách có ý nghĩa; vừa góp phần phá bỏ khuôn mẫu giới tiêu cực về phụ nữ; cổ vũ và truyền cảm hứng cho nữ giới.
——————————-
TÀI LIỆU THAM KHẢO:
[1] Genderation – Mở khóa từ: Male gaze – Nhãn quan nam giới
https://www.facebook.com/genderationvn/photos/a.103032572089885/128472029545939/
