Slut-shaming (có thể tạm dịch là sỉ nhục dâm đãng) là hành động hạ nhục, chỉ trích, dè bỉu người khác bằng cách liên kết họ với sự lệch lạc trong tình dục, đặc biệt là sự dâm đãng và lăng nhăng khi họ không đáp ứng những tiêu chuẩn xã hội trong cư xử hoặc ngoại hình mà có liên quan đến vấn đề tình dục.
Hình thức phổ biến nhất là chửi họ là không đứng đắn, hư hỏng, dâm đãng, dơ bẩn, vô liêm sỉ. Nạn nhân phổ biến của slut-shaming thường là phụ nữ. Thường họ sẽ phải chịu đựng tai tiếng, bị cô lập, mất đi địa vị xã hội, trải qua các cảm xúc tiêu cực như xấu hổ, tủi nhục, buồn bã, hối tiếc. Slut-shaming xuất hiện hàng ngày, ở môi trường gia đình cho đến môi trường trường học, công sở.
Trong cuốn The SAGE Encyclopedia of Psychology and Gender, slut-shaming được phân tích kỹ càng dưới góc độ xã hội học.
BẢN CHẤT VÀ CƠ CHẾ HOẠT ĐỘNG CỦA SLUT-SHAMING LÀ GÌ?
Slut-shaming là một dạng của kì thị xã hội (social stigma), nó tồn tại dựa trên việc phân loại các hành vi tình dục thành 2 nhóm: hành vi bình thường chấp nhận được và hành vi lệch lạc không chấp nhận được. Những ai có những hành vi tình dục thuộc vào nhóm lệch lạc không chấp nhận được thì sẽ bị kì thị, bị xem là có nhân phẩm thấp, không xứng đáng được tôn trọng. Một điều cần lưu ý là hành vi nào được xếp vào nhóm lệch lạc không chấp nhận được, hành vi nào được xếp vào nhóm bình thường chấp nhận được, đều phụ thuộc vào văn hóa và mỗi cá nhân trong xã hội, và còn thay đổi theo thời gian, theo từng nền văn hóa. Vì thế, không có một quy tắc bất biến hay quy luật nhất quán nào về nó cả. Không có một con số chính thức nào được cả xã hội công nhận rằng đã quan hệ với bao nhiêu người, hoặc muốn quan hệ với bao nhiêu người, hay có tần suất quan hệ tình dục bao nhiêu lần một ngày với một người thì được coi là hư hỏng. Một điều được xem là hư hỏng ở văn hóa này có thể được xem là bình thường ở một văn hóa khác. Một cách ăn mặc bị xem là hư hỏng 50 năm trước tại một nền văn hóa có thể được xem là bình thường trong hiện tại, cũng tại nền văn hóa đó.
TẠI SAO NỮ GIỚI CŨNG TỰ SLUT-SHAMING NHAU?
Mặc dù slut-shaming xảy ra với phần lớn nạn nhân là phụ nữ, thế nhưng người đi làm nhục những phụ nữ này bao gồm cả nữ giới và nam giới. Một số nhà tâm lý học nói rằng khi nữ giới tham gia vào xỉ nhục một phụ nữ khác dưới dạng slut-shaming, họ đang biểu hiện sự áp bức đã được nội hóa (internalized oppression). Áp bức đã được nội hóa là hiện tượng khi bị áp bức, những người nằm trong nhóm người bị áp bức sử dụng chính lý lẽ của kẻ áp bức để chỉ trích và áp bức lẫn nhau. Trong trường hợp này, phụ nữ đã tự chấp nhận những tiêu chuẩn bị xã hội đặt lên cho mình, và dùng tiêu chuẩn đó để áp bức lẫn nhau.
Hành vi slut-shaming còn có thể được coi là một dạng hành vi tách biệt mang tính phòng thủ (defensive othering). Đó là hành vi khi thay vì từ chối và đấu tranh lại định kiến, thì dùng nó để phòng thủ cho địa vị xã hội của chính mình, bằng cách áp dụng định kiến đó lên người khác và hạ thấp địa vị xã hội của họ xuống, ngầm nói lên rằng “tôi khác họ, tôi không như vậy”. Đó là hành vi cố tách mình ra khỏi những người bị kỳ thị, để bảo vệ và mang lợi thế xã hội về cho chính mình. Nhìn chung, dù là ở dạng nào, slut-shaming đều là việc bắt nạt người khác dựa trên vấn đề tình dục.
