Theo báo cáo nghiên cứu của Bộ Giáo dục và Đào tạo và UNESCO, vấn đề giới trong sách giáo khoa Việt Nam còn nhiều nội dung, hình ảnh mang định kiến giới.
Thứ nhất là mất cân đối về tỷ lệ nhân vật nam và nữ.
Thứ hai là hình ảnh đại diện nghề nghiệp của nam và nữ chưa phản ánh được thực tế và vẫn còn mang khuôn mẫu giới.
Thứ ba là mất cân đối về số lượng tác giả nam và nữ trong sách giáo khoa.
Thứ tư là nội dung về giáo dục giới tính, kỹ năng sống chưa được đề cập một cách bài bản, chính thức.
“Trong cuốn Tự nhiên xã hội lớp 1, hình vẽ đá bóng, chạy nhảy là các bạn nam, ngồi một góc hoặc quét dọn là bạn nữ. Trong tranh vẽ gia đình, người nghỉ ngơi, đọc báo là bố, còn dọn dẹp, nấu ăn là mẹ. Điều này tạo ra định kiến về giới tính trong nhận thức của học sinh, dẫn đến sự bất bình đẳng giới trong nhà trường, gia đình và xã hội” – Bà Trần Phương Nhung, Giám đốc Chương trình về Giới của UNESCO chia sẻ.
Bà khẳng định, sách giáo khoa giữ vai trò quan trọng trong giáo dục và định hướng suy nghĩ của trẻ. Những hình ảnh mang nặng định kiến và bất bình đẳng giới tính như vậy cần có sự thay đổi.
Các số liệu nghiên cứu
Qua nghiên cứu, 76 cuốn sách giáo khoa của 6 môn học từ lớp 1 đến lớp 12 đã được phân tích.
Có tổng cộng gần 8.300 nhân vật được đề cập, trong đó nam giới chiếm 69%, còn nữ giới chiếm 24%, 7% còn lại là các nhân vật trung tính về giới (nhân vật được gọi bằng các danh từ như đứa trẻ, học sinh, phụ huynh và không được nhắc đến giới tính).
Có khoảng 8.000 nhân vật được minh họa bằng hình ảnh, nam giới chiếm 58%, nữ 41%, và 1% trung tính.
95% ví dụ trong sách giáo khoa về các nhân vật quan trọng, nhân vật nổi tiếng, là nam giới
Nam giới và nữ giới được miêu tả như thế nào trong sách giáo khoa
Phụ nữ thường được minh họa là tham gia vào những ngành nghề đơn giản, ít đòi hỏi chuyên môn, mà nếu là trí thức thì lại luôn gắn với giáo viên. Nam giới thường xuất hiện ở tất cả các lĩnh vực đòi hỏi yêu cầu trình độ chuyên môn cao cũng như thể lực, sức khỏe tốt.
Hình ảnh của phụ nữ trong sách giáo khoa vẫn gắn liền với những công việc như nội trợ, may vá, nhân viên, giáo viên, phải phụ thuộc, là người hướng nội và thuộc phái yếu.
Còn nam giới trong các bài học gắn liền với các ngành nghề kỹ sư, giáo sư, bác sĩ, nhà khoa học, bộ đội, công an, họa sỹ,… Nam giới được miêu tả là trụ cột gia đình, có tính hướng ngoại và có tiếng nói quyết định trong gia đình.
Sau nghiên cứu này, bộ sách giáo khoa mới đang được phát triển được hứa hẹn rằng sẽ nhấn mạnh sự đóng góp của nữ giới trong xã hội, nhấn mạnh việc phụ nữ là người làm kinh tế, và không nhấn mạnh vai trò “kép” của người phụ nữ trong gia đình và ngoài xã hội.
